امام صادق(ع) در طلیعه حرکت و نهضت علمى اسلام، همزمان با انتقال خلافت، از سلسله بنی ‏امیه به آل عباس، یکى از چهره ‏هاى درخشان و مورد توجه و محل رجوع علماى اسلام بوده است. کاوش و بررسى ابعاد وجودى و علمى آن امام، بسیارى از حقایق پنهان، در کیفیت رشد و گسترش و شکل‏ گیرى فرهنگ و علوم اسلامى را، روشن مى‏ نماید. امام صادق(ع) در این حرکت عظیم در ابعاد مختلف علمی چون فقه، حدیث، کلام، تفسیر و علوم بشرى دیگر و... نقش داشته است. ایشان شاگردانی تربیت کرده است که در دانش‏ هاى گوناگون تبحر داشته ‏اند. از دیگر فعالیت‏ هاى امام صادق(ع) مبارزات علمى ایشان با جریان ‏ها و فرقه‏ هاى مختلف که در جامعه اسلامى آن زمان در پى تساهل و تسامح بوده ‏اند و از سوى حاکمیت وقت حمایت می ‏شده ‏اند.